Ogólne zasady etyki, jakimi winien się kierować psychoterapeuta, określają aktualne kodeksy
etyczno-deontologiczne, w tym Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa i kodeksy zasad etycznych
towarzystw i stowarzyszeń.
Poniższe zasady etycznego postępowania psychoterapeuty, będącego członkiem Sekcji Psychoterapii
Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, zostały sformułowane na podstawie wieloletniego
doświadczenia psychoterapeutów oraz wpisanej w nie tradycji dbania o etykę zawodową
psychoterapeuty. Uwzględniono w nich także sugestie European Association of Psychotherapy.
Proces psychoterapii, bazujący na szczególnego rodzaju relacji między klientem a psychoterapeutą,
jest integralnie związany z problematyką etyczną. Kontakt z klientem powinien być źródłem zmian
pozytywnych, ale może być także źródłem niepowodzeń i polem do nadużyć. Konieczne jest zatem
określenie etycznej odpowiedzialności psychoterapeuty wobec osób uczestniczących w procesie
psychoterapii.
Niniejszy Kodeks Zasad Etycznych nie jest regulacją prawną w ścisłym tego słowa znaczeniu; określa
on standardy odpowiedniego zachowania i postępowania terapeuty, nie zwalniając go wszakże z
osobistej odpowiedzialności za przebieg terapii. Ma on pomagać w rozwijaniu wrażliwości etycznej,
uzmysławiać wagę tych procedur, które chronią etyczny charakter procesu terapii, a także ułatwiać
podejmowanie konkretnych decyzji.

DEKLARACJA ZASAD ETYKI PSYCHOTERAPEUTY

PREAMBUŁA:

Psychoterapeuta szanuje autonomię, godność i system wartości klienta oraz dąży do zachowania i
ochrony fundamentalnych praw człowieka.
Podstawowym celem działań psychoterapeuty jest realizowanie dobra klienta określonego w
kontrakcie.
Psychoterapeuta jest zobowiązany do poszerzania wiedzy dotyczącej zachowania człowieka,
pogłębiania rozumienia siebie i innych, a także do wykorzystania tej wiedzy dla dobra klienta.
Psychoterapeuta korzysta ze swoich umiejętności tylko dla dobra klienta. Nie powinien zezwalać na
niewłaściwe wykorzystanie swoich umiejętności przez inne osoby czy instytucje.
W swoim działaniu psychoterapeuta przestrzega zasad etyki dotyczących kontaktów z klientami, to
jest zasady odpowiedzialności, kompetencji, standardów moralnych i prawnych, poufności, dobra
klienta, oraz zasad, które dotyczą stosunków pomiędzy profesjonalistami, wystąpień publicznych,
technik diagnostycznych, badań.

ZASADA 1. ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Podczas świadczenia usług psychoterapeuta dba o utrzymanie najwyższych standardów zawodowych.
Jest świadomy odpowiedzialności za konsekwencje swojego postępowania.
Zasada 1.a: Psychoterapeuta zdaje sobie sprawę z ciążącej na nim odpowiedzialności i ze swojego
potencjalnego wpływu na życie innych ludzi. W sytuacjach nacisku, związanych z kontaktami
osobistymi, towarzyskimi, instytucjonalnymi, środowiskowymi, lub presją polityczną i finansową,
które mogłoby prowadzić do nadużycia jego wpływu, zachowuje szczególną ostrożność. Unika relacji,
które mogłyby ograniczyć jego bezstronność i sprowokować konflikt interesów.
Zasada 1.b: Psychoterapeuta z góry wyjaśnia klientom wszystkie kwestie dotyczące ich wspólnej
pracy w ramach zawieranego z nimi kontraktu, określającego cele i metody pracy oraz zasady jej
finansowania.
Zasada 1.c: Psychoterapeuta zapobiega zafałszowaniu, wypaczeniu lub niewłaściwemu
wykorzystywaniu uzyskanych przez niego informacji przez instytucje, w których jest zatrudniony.
Zasada 1.d: Jako członek organizacji zawodowych i stowarzyszeń psychoterapeuta przestrzega
standardów zawodowych i etycznych sformułowanych przez te organizacje i stowarzyszenia.
Zasada 1.e: Jako badacz psychoterapeuta w odpowiedzialny sposób podchodzi do wyboru tematu
badań, wykorzystywanych podczas ich prowadzenia metod, sposobów analizy i przedstawienia
wyników. Prowadząc badania uwzględnia zasadę dobra uczestniczących w nich osób.

ZASADA 2: KOMPETENCJA

Psychoterapeuta jest zobowiązany do utrzymywania wysokich standardów w zakresie kompetencji
zawodowych. Uznaje granice własnych umiejętności i ograniczenia stosowanych metod. Świadczy
jedynie te usługi i używa tych technik, które są zgodne z jego kwalifikacjami, wynikają z odbytego
szkolenia i doświadczenia. W dziedzinach, w których nie istnieją jeszcze jasno określone standardy,
psychoterapeuta przestrzega koniecznych środków ostrożności, kierując się dobrem swoich klientów.
Psychoterapeuta stale uzupełnia swoją wiedzę, szczególnie związaną z wykonywanymi usługami.
Zasada 2.a: Psychoterapeuta jest zobowiązany do korzystania z superwizji, kontynuowania własnego
szkolenia i troszczenia się o osobisty rozwój.
Zasada 2.b: Jako nauczyciel, trener, superwizor psychoterapeuta utrzymuje najwyższy poziom
przekazywania wiedzy zawodowej.
Zasada 2.c: Psychoterapeuta, uznając i szanując różnice wynikające z wieku, płci, pozycji
socjoekonomicznej, orientacji seksualnej, pochodzenia etnicznego lub ograniczeń fizycznych i
umysłowych, stosuje swoje postępowanie terapeutyczne tak, aby uwzględnić kontekst i potrzeby
wynikające z tych różnic.
Zasada 2.d: Psychoterapeuta ma świadomość, że osobiste problemy i konflikty mogą przeszkadzać w
jego efektywnej pracy. W związku z tym powstrzymuje się od podejmowania jakiegokolwiek działania
w tych sytuacjach, w których jego osobiste problemy prowadziłyby do nieadekwatnych zachowań
bądź szkody. W momencie uświadomienia sobie osobistych problemów, szuka kompetentnego

profesjonalnego wsparcia, aby określić, czy powinien zawiesić, zakończyć lub ograniczyć zakres
działalności zawodowej.

ZASADA 3: STANDARDY MORALNE I PRAWNE

Standardy etyczne, których psychoterapeuta przestrzega w prywatnym życiu, nie są wyłącznie jego
sprawą osobistą, ponieważ mogą wpływać na wypełnianie zawodowych obowiązków oraz umniejszać
publiczne zaufanie do psychoterapii i psychoterapeutów. Standardy te winny być przedmiotem
refleksji psychoterapeuty.
Powinien on być wrażliwy na obowiązujące normy społeczne oraz na możliwy wpływ, jaki jego
zachowanie może wywierać na innych psychoterapeutów oraz ich klientów, w przypadku gdy
odbiega ono od przyjętych zasad. Psychoterapeuta obowiązany jest również być świadomym
potencjalnego wpływu swoich zachowań na forum publicznym.
Zasada 3.a: Jako profesjonalista psychoterapeuta zachowuje się zgodnie z zasadami i wytycznymi
sformułowanymi przez statuty i kodeksy etyczne obowiązujące w danym zawodzie i w danym
podejściu psychoterapeutycznym.
Zasada 3.b: Jako pracownik i pracodawca psychoterapeuta nie angażuje się w żadne praktyki, które
są niehumanitarne lub które prowadzą do zachowań nielegalnych, dyskryminacji ze względu na rasę,
niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną, religię lub pochodzenie.
Zasada 3.c: W swoich rolach zawodowych psychoterapeuta unika wszelkich zachowań, które mogłyby
umniejszyć lub naruszyć prawa człowieka, prawa obywatelskie i inne zagwarantowane ustawowo
prawa klienta oraz innych osób, których to może dotyczyć.
Zasada 3.d: Jako praktyk, nauczyciel, trener, superwizor i badacz, psychoterapeuta jest świadomy
faktu, że jego system wartości może wpływać na sposób komunikowania się, dobór stosowanych
technik, wybór i perspektywę prezentacji materiałów oraz sposób realizacji prac badawczych. Jest
szczególnie ostrożny przy podejmowaniu problematyki trudnej, mogącej kogoś zranić.

ZASADA 4. POUFNOŚĆ

Psychoterapeuta jest zobowiązany szanować poufność informacji otrzymanych od klientów w trakcie
pracy psychoterapeutycznej. Ujawnia takie informacje wyłącznie za zgodą klienta (lub jego
upoważnionego reprezentanta). Wyjątek stanowią takie sytuacje, w których nieujawnienie informacji
wiązałoby się z wyraźnym niebezpieczeństwem dla klienta lub dla innych, bądź takie, które regulują
inne zasady, np. normy prawne. Zgody na ujawnienie informacji w normalnym trybie osoba
zainteresowana powinna udzielić na piśmie.
Zasada 4.a: Informacje otrzymane w sytuacji relacji klinicznej lub konsultacji oraz w przypadku analizy
danych dotyczących dzieci, studentów, pracowników lub innych osób są omawiane tylko w celach
zawodowych i wyłącznie z osobami upoważnionymi do zajmowania się daną sprawą. Pisemne i ustne
sprawozdania powinny zawierać wyłącznie dane niezbędne dla ustalenia diagnozy lub skierowania
osoby, której dotyczą, do specjalisty bądź odpowiedniej placówki, aby, na ile to możliwe, uniknąć
naruszania prywatności.

Zasada 4.b: Psychoterapeuta, który prezentuje osobiste informacje uzyskane w trakcie pracy z
klientem, w sprawozdaniach, artykułach, w trakcie wykładów lub w inny sposób na forum
publicznym, jest zobowiązany uzyskać uprzednio odpowiednią zgodę lub zmodyfikować wszelkie
informacje tak, aby uniemożliwić identyfikację osoby, której dotyczą.
Zasada 4.c: Psychoterapeuta jest zobowiązany do ochrony i zabezpieczenia dokumentacji
prowadzonej zgodnie z wymogami placówki w której pracuje.
Zasada 4.d: W przypadku pracy z osobami niepełnoletnimi psychoterapeuta jest zobowiązany do
uzyskania zgody rodziców dziecka lub opiekuna prawnego na stosowanie oddziaływań
terapeutycznych. Wobec osób, które nie są w stanie wyrazić dobrowolnej, świadomej zgody (np.
pacjentów z rozpoznaniem psychozy), psychoterapeuta dodatkowo troszczy się o ochronę ich
interesów, a w razie potrzeby konsultuje się z osobami im bliskimi.

ZASADA 5: DOBRO KLIENTA

Psychoterapeuta szanuje integralność oraz chroni dobro jednostek i grup, z którymi pracuje. W
sytuacji konfliktu interesów pomiędzy klientami a instytucjami zatrudniającymi psychoterapeutę,
wyjaśnia charakter swoich zobowiązań w stosunku do wszystkich zaangażowanych stron, oraz o
wszystkim je powiadamia.
Psychoterapeuta dokładnie informuje klientów o celu oraz charakterze wszelkich procedur
diagnostycznych i pozostawia klientom swobodę decyzji co do udziału w nich.
Zasada 5.a: Psychoterapeuta powinien być stale świadomy własnych potrzeb i swego potencjalnego
wpływu na klientów, studentów, osoby szkolące się oraz podwładnych. Nie może wykorzystywać
zaufania i zależności tych osób. Powinien unikać takich relacji, które mogłyby zmniejszyć jego
zdolność do profesjonalnego osądu oraz przyczynić się do wzrostu ryzyka wykorzystania tych osób. W
procesie terapii psychoterapeuta przestrzega reguł stosowanego podejścia i nie angażuje się w inną
relację niż terapeutyczna. Nieetyczne jest utrzymywanie relacji seksualnych z klientami, studentami,
osobami szkolonymi, a także z uczestnikami badań.
Zasada 5.b: Kiedy psychoterapeuta zgadza się przyjmować klienta na prośbę osób trzecich (np.
rodzica, wychowawcy, lekarza, pracownika socjalnego), jest zobowiązany wyjaśnić charakter tej
relacji wszystkim zainteresowanym.
Zasada 5.c: Kiedy wymagania ze strony instytucji wiążą się z naruszeniem przez psychoterapeutę
wymienionych lub innych zasad etycznych, stara się on wyjaśnić naturę konfliktu pomiędzy tymi
wymaganiami a zasadami. Informuje zainteresowanych o swoich etycznych normach i obowiązkach
oraz podejmuje stosowne działania.
Zasada 5.d: Psychoterapeuta z góry ustala z klientami, studentami, osobami szkolącymi się lub
uczestnikami badania jasne warunki kontraktu, które obejmują cele, oczekiwania klienta, częstość
sesji, czas trwania terapii, warunki finansowe i nie zmienia ich w trakcie trwania relacji. Rzetelnie
informuje klientów o specyfice stosowanego przez siebie podejścia terapeutycznego. Nie oferuje ani
nie otrzymuje honorariów za skierowanie klienta do innego specjalisty lub ośrodka. Jest zobowiązany
do udzielenia informacji o innych, bądź alternatywnych do proponowanej terapii, formach leczenia.

Zasada 5.e: Psychoterapeuta kończy relację terapeutyczną, kiedy (1) został osiągnięty cel terapii,
nastąpiła satysfakcjonująca poprawa stanu klienta, (2) klient nie korzysta z relacji terapeutycznej lub
kontynuowanie terapii mogłoby przynieść mu szkodę, (3) klient prosi o to.
Ograniczenie możliwości finansowych klienta zobowiązuje psychoterapeutę do zmiany warunków
kontraktu, wskazania bezpłatnych form uzyskania pomocy psychoterapeutycznej w przypadku, gdy
klient wymaga kontynuacji psychoterapii.
Zasada 5 f: W przypadku konieczności przerwania lub zawieszenia terapii z powodów organizacyjnych
lub losowych (np. wyjazd, choroba terapeuty), psychoterapeuta zapewnia kontynuację terapii tym
klientom, dla których ciągłość terapii jest niezbędna.

ZASADA 6: STOSUNKI MIĘDZY PROFESJONALISTAMI

Psychoterapeuci współpracują z innymi profesjonalistami w interesie klienta.
Uwzględniają i szanują specyficzne kompetencje oraz zobowiązania swoich kolegów
psychoterapeutów, psychologów, lekarzy i innych profesjonalistów. Szanują prawa i obowiązki
instytucji lub organizacji, z którymi są związani.
Zasada 6.a: Psychoterapeuci uznają obszary kompetencji zawodów pokrewnych. W najlepiej pojętym
interesie klientów w pełni wykorzystują możliwości dostępu do innych usług profesjonalnych,
technicznych oraz administracyjnych. Brak formalnych relacji z innymi profesjonalistami nie zwalnia
ich z obowiązku zapewnienia klientom możliwie najlepszych usług profesjonalnych.
Zasada 6.b: Psychoterapeuci znają i uwzględniają tradycje i sposób pracy grup zawodowych, z
którymi kooperują. Jeśli klient korzysta z podobnego rodzaju usług innego profesjonalisty,
psychoterapeuta traktuje to jako relację profesjonalną i rzetelnie ocenia ją pod względem technik
terapeutycznych i dobra klienta. Psychoterapeuta omawia kwestie terapeutyczne z klientem w
sposób minimalizujący ryzyko dezorganizacji i konfliktu oraz stara się, jeśli to możliwe, utrzymać
jasną i niekonfliktową relację z innymi zaangażowanymi profesjonalistami.
Zasada 6.c: Psychoterapeuci, którzy zatrudniają lub superwizują innych profesjonalistów oraz osoby
szkolące się są zobowiązani ułatwić dalszy profesjonalny rozwój tych osób i przyczyniać się do
wzrostu ich kompetencji. Powinni zagwarantować im odpowiednie warunki pracy, możliwość
zdobywania doświadczenia oraz okresowo przeprowadzać oceny ich pracy. Nie podejmują się
szkolenia w zakresie psychoterapii osób, które nie mają odpowiednich kwalifikacji.
Zasada 6.d: Psychoterapeuci nie wykorzystują profesjonalnej relacji z klientem, osobami
superwizowanymi, studentami, pracownikami lub uczestnikami badania w celach seksualnych, nie
czerpią z niej korzyści osobistych, wykorzystując zależność wyżej wymienionych osób od siebie.
Zasada 6.e: Kiedy psychoterapeuta dowie się o naruszeniu zasad etycznych przez innego
psychoterapeutę, zobowiązany jest, stając w obronie klienta oraz reputacji zawodu, zwrócić uwagę
danego psychoterapeuty na niestosowność jego zachowania, a w przypadku, kiedy uchybienie ma
poważną naturę, podzielić się tą wiedzą z przewodniczącym komisji etyki (Kwestia do regulacji w
przepisach wykonawczych). Jeżeli oprócz norm etycznych zostało naruszone prawo, psychoterapeuta

ma obowiązek powiadomić o tym odpowiednie instytucje. Źródło wiedzy o naruszeniu prawa objęte
jest bezwzględną dyskrecją.
Zasada 6.f: W sytuacji prowadzenia badań na terenie instytucji czy organizacji psychoterapeuci
starają się o uzyskanie stosownej zgody. Są świadomi zobowiązań względem przyszłych pracowników
badawczych i gwarantują instytucji, w której prowadzone są badania, zapewnienie informacji o ich
charakterze, a także uznanie jej wkładu.

ZASADA 7: WYSTĄPIENIA PUBLICZNE

Wystąpienia publiczne, ogłoszenia dotyczące usług, reklamy oraz działalność promocyjna
psychoterapeutów mają na celu umożliwienie innym dokonania oceny i wyboru opartego o rzetelną
informację. Psychoterapeuci prezentują dokładnie i obiektywnie własne kwalifikacje zawodowe,
rodzaj prowadzonej działalności, przynależność organizacyjną, a zarazem instytucje lub organizacje, z
którymi oni lub ich wystąpienia mogą być kojarzone. W wystąpieniach publicznych przekazujących
informacje dotyczące psychoterapii bądź prezentujących możliwości korzystania z technik,
produktów, publikacji lub usług psychoterapeutycznych psychoterapeuci opierają swoje wypowiedzi
na rzetelnej wiedzy na temat zarówno ich zalet, jak i ograniczeń.
Zasada 7.a: Ogłaszając i reklamując świadczone przez siebie usługi profesjonalne, psychoterapeuci
mogą podawać następujące informacje: nazwisko, najwyższy stopień akademicki lub certyfikat
uzyskany od akredytowanej instytucji, jego data i rodzaj, przynależność do organizacji
psychoterapeutycznych lub innych istotnych z punktu widzenia zawodowego, adres, numer telefonu,
godziny pracy, krótki spis proponowanych usług psychologicznych, aktualną informację o cenach
usług, znajomość języków obcych oraz warunki ubezpieczenia. Dodatkowe informacje istotne dla
klienta mogą być załączone, jeśli nie zakazuje tego inny paragraf Zasad Etyki. Informacja nie może
wprowadzać klienta w błąd.
Zasada 7.b: Psychoterapeuci w żaden sposób nie wynagradzają przedstawicieli prasy, radia, telewizji
lub innych mediów ani nie przekazują im wartościowych prezentów, uprzedzając lub rewanżując się
za propagowanie odpowiednich informacji. Płatne ogłoszenie musi być oznaczone jako płatne, z
wyjątkiem przypadków, gdy jest to wyraźnie widoczne z kontekstu.
Zasada 7.c: Ogłoszenia lub reklamy kursów, szkoleń i wszelkich usług proponujących rozwój osobisty
powinny zawierać jasny opis przekazywanej wiedzy i umiejętności. Przed rozpoczęciem pracy
przedstawione powinno być wykształcenie, doświadczenie członków zespołu szkolącego, ceny usług,
kryteria naboru, cele edukacyjne oraz konsekwencje wynikające z umowy.
Zasada 7.d: Psychoterapeuci nie występują w celu uzyskania osobistych korzyści w reklamach lub
ogłoszeniach komercyjnych doradzających dokonanie zakupu lub zastosowanie produktu czy usługi
własnej lub pochodzącej z konkretnego źródła, jeżeli ich udział jako psychoterapeutów ma
uwiarygodnić informacje o zaletach oferowanego produktu czy usługi.
Zasada 7.e: Psychoterapeuci prezentują naukę i sztukę psychoterapii oraz oferują swoje usługi,
produkty, a także publikacje uczciwie i dokładnie, unikając niewłaściwej prezentacji, odwołującej się
do sensacji. W działaniach reklamowych i promocyjnych kierują się podstawową zasadą, jaką jest
umożliwienie społeczeństwu wyrabianie sobie własnych, opartych na informacjach sądów, opinii oraz
wyborów.

Zasada 7.f: Psychoterapeuci są zobowiązani do prostowania wypowiedzi osób posiadających
profesjonalne kwalifikacje psychoterapeutyczne lub kojarzonych z tego typu usługami, jeżeli w jakiś
sposób naruszają one wyżej wymienione zasady.
Zasada 7.g: Indywidualne usługi diagnostyczne lub terapeutyczne świadczone są wyłącznie w
kontekście profesjonalnej relacji psychoterapeutycznej. W przypadku, kiedy porada osobista jest
udzielona za pomocą prelekcji lub pokazów, artykułów w gazetach lub czasopismach, programów
radiowych lub telewizyjnych, poczty i innych środków komunikacji, psychoterapeuta korzysta z
najbardziej aktualnej wiedzy i stara się w swoim wystąpieniu prezentować najwyższy poziom
profesjonalizmu.

ZASADA 8: TECHNIKI DIAGNOSTYCZNE

Zasada ogólna:
W trakcie tworzenia, publikacji i stosowania psychoterapeutycznych lub psychologicznych technik
diagnostycznych psychoterapeuci działają w najlepiej pojętym interesie klienta. Chronią wyniki
diagnozy przed niewłaściwym ich użyciem. Szanują prawo klienta do znajomości rezultatów,
interpretacji oraz podstaw sformułowanych wniosków i zaleceń. Psychoterapeuci dążą do
zapewnienia właściwego użycia technik i testów diagnostycznych przez innych, dbają o
nierozpowszechnianie ich w celach, do których nie są przeznaczone.
Zasada 8a: Psychoterapeuci szanują prawa klientów do otrzymania pełnych wyjaśnień dotyczących
celu zastosowania i charakteru danej techniki diagnostycznej, w języku zrozumiałym dla klienta. W
przypadku, kiedy wyjaśnień ma udzielać ktoś inny, np. sekretarka, psychoterapeuta ustala procedurę
zapewniającą ich adekwatność.
Zasada 8b: Psychoterapeuci, będąc odpowiedzialni za tworzenie i standaryzację testów
psychologicznych i innych technik diagnostycznych, stosują przyjęte procedury naukowe i
przestrzegają odpowiednich standardów (EAP, PTP).
Zasada 8c: Przedstawiając wyniki diagnozy, psychoterapeuci formułują zastrzeżenia, uwzględniając
zmienność trafności i rzetelności w zależności od sytuacji, w jakiej przeprowadzane było
postępowanie diagnostyczne i ewentualnie niewłaściwość norm w stosunku do badanej osoby.
Psychoterapeuci starają się zagwarantować, aby diagnoza i interpretacja wyników nie zostały
niewłaściwie wykorzystane przez inne osoby i instytucje.
Zasada 8d: Psychoterapeuci zdają sobie sprawę z tego, że wyniki diagnozy mogą się zdezaktualizować
ze względu na upływ czasu i niepełne dane. Starają się zapobiegać niewłaściwemu wykorzystaniu
nieaktualnych i niekompletnych technik.
Zasada 8e: Psychoterapeuci, oferując usługi obliczania i interpretacji wyników, potrafią przedstawić
argumenty na rzecz zastosowania danej procedury dla uzyskania określonych interpretacji. Publiczna
oferta tego typu usług jest skierowana wyłącznie do innych profesjonalistów.
Zasada 8f: Psychoterapeuci nie promują stosowania psychoterapeutycznych lub psychologicznych
technik diagnostycznych przez osoby bez odpowiedniego przeszkolenia i właściwych kwalifikacji.

Zasada 8g: Psychoterapeuci nie stosują metod i technik terapeutycznych poza kontekstem
terapeutycznym.

ZASADA 9: BADANIA

Zasada ogólna:
Decyzja dotycząca przeprowadzenia badań powinna być przemyślana i opierać się na ocenie
indywidualnego psychoterapeuty, uwzględniającej sposób, w jaki badania te najlepiej przyczynić się
mogą do rozwoju nauk społecznych i przyrodniczych oraz dobra człowieka. Psychoterapeuta rozważa
alternatywne kierunki, w które mogłaby być zaangażowana energia i środki badacza. Troszczy się
równocześnie o dobro ludzi, którzy biorą udział w badaniu. Zna przepisy i standardy zawodowe
regulujące przeprowadzanie badań z udziałem ludzi.
Zasada 9a: Psychoterapeuta planując badanie jest odpowiedzialny za staranną jego ocenę pod
względem moralnym. W przypadku możliwości naruszenia jakiejkolwiek zasady, badacz jest
zobowiązany do znalezienia etycznego rozwiązania. Powinien on zachować surowe środki ostrożności
w celu zabezpieczenia praw jednostki.
Zasada 9b: Badacz zawsze jest odpowiedzialny za zagwarantowanie przestrzegania standardów
etycznych w trakcie badania. Jest również odpowiedzialny za zachowania zgodne ze standardami
etycznymi swoich współpracowników (asystentów, studentów, pracowników laboratorium) w
stosunku do osoby badanej. Oni również zaciągają podobne zobowiązania.
Zasada 9c: Godność osoby badanej ma być chroniona. Badacz przed rozpoczęciem badania ustala z
badanym jasne reguły współpracy. Mają one określać rodzaj zobowiązań i zakres odpowiedzialności
obu stron. Badacz jest zobowiązany dotrzymać obietnic i ustaleń wynikających z umowy. Informuje
on badanego o takich aspektach badania, które mogą wpłynąć na chęć uczestnictwa w nim.
Dodatkowo wyjaśnia te aspekty, które mogą
interesować osobę badaną. Badania z udziałem dzieci oraz osób, których rozumienie i
porozumiewanie się jest w jakiś sposób ograniczone, wymaga zastosowania specjalnych procedur
ochronnych.
Zasada 9d: Wymagania metodologiczne badania mogą wiązać się z koniecznością ukrycia lub
zafałszowania części danych. Przed rozpoczęciem takiego badania badacz jest szczególnie
zobowiązany, aby (1) określić, czy zastosowanie takiej metody jest uzasadnione spodziewaną
wartością naukową, edukacyjną wyników; (2) ocenić, czy możliwe są inne metody badania
niewymagające ukrywania lub fałszowania części informacji; (3) zagwarantować dostarczenie
badanym wyjaśnień tak szybko, jak to jest możliwe.
Zasada 9e: Badacz w pełni respektuje prawo badanego do wycofania się z badania w każdym
momencie. Jest zobowiązany do szczególnej dbałości w tej kwestii, jeżeli jest autorytetem dla
badanych. Dotyczy to sytuacji, kiedy badanymi są pacjenci, studenci, podwładni badacza. Prawa
jednostki są nadrzędne w stosunku do zobowiązań wynikających z prowadzenia badań.
Zasada 9f: Badacz chroni uczestnika badania przed fizycznymi i psychicznymi niedogodnościami,
szkodą i niebezpieczeństwem, które mogą wynikać z sytuacji badania. Jeżeli istnieje możliwość

negatywnych konsekwencji, badacz informuje o tym. Procedury, które wiążą się z możliwością
poważnej lub trwałej szkody uczestnika, nie mogą być stosowane, chyba że niezastosowanie ich
naraża uczestnika na większą szkodę. Uczestnik badania powinien być poinformowany o możliwości
kontaktu z badaczem w przypadku pojawienia się napięcia, potencjalnej szkody lub pytań
dotyczących badania.
Zasada 9g: Po zebraniu danych badacz przekazuje informacje dotyczące natury badania. Badacz
ponosi szczególną odpowiedzialność za sprawdzenie, czy nie występują jakiekolwiek szkodliwe
konsekwencje dla uczestników badania.
Zasada 9h: W przypadku, kiedy wynik badania wiąże się z niepożądanymi konsekwencjami dla osoby
badanej, badacz jest odpowiedzialny za dostrzeżenie, usunięcie lub skorygowanie tych konsekwencji
dla uczestnika, w tym długofalowych.
Zasada 9i: Informacje dotyczące uczestnika uzyskane w toku badania są poufne, jeżeli wcześniej nie
zostało ustalone inaczej. Kiedy inne osoby mogą mieć dostęp do informacji, ta możliwość jest
przedstawiana osobie badanej jako część procedury (wraz z planem ochrony poufności) i wymaga jej
świadomej zgody.